GEOLOGIA

BUDOWA GEOLOGICZNA

Zwardoń geologicznie należy do Karpat Zewnętrznych i zbudowany jest na fliszu karpackim, pochodzącym z okresu górnej kredy i trzeciorzędu. Powstawanie fliszu karpackiego rozpoczęło się w okresie kredowym ery mezozoicznej ok. 140 - 65 mln lat temu i trwało w okresie starszego trzeciorzędu (paleogen) ery kenozoicznej (współczesnej) ok. 65 - 23 mln lat temu. Położony jest na płaszczowinie magurskiej. Masy płaszczowiny magurskiej ułożone są dość płasko z przeważającym upadem warstw ku południowi. Są odporne na niszczenie piaskowca magurskiego o miąższości dochodzącej nawet do 2000 m, a mniej odporne na piaskowce inoceramowe, zlepieńce i mało odporne łupki. W obrębie tej płaszczowiny występują liczne wtórne fałdy.
Największą rolę odgrywa odporny piaskowiec magurski. Wyniosłe i strome grzbiety budują zaś "grzbietotwórcze", młodsze i bardziej odporne piaskowce magurskie, zwłaszcza warstwy o lepiszczu krzemionkowym. Warstwy te wypełniają wklęsłości fałd geologicznych lub ułożone są skośnie.
W skład serii magurskiej wchodzą jeszcze warstwy podmagurskie, inoceramowe, beloweskie i inne. Są to piaskowce przekładane łupkami. Czasami łupki mają różne kolory : od szarych poprzez zielone do czerwonych. Łupki takie nazywają się pstrymi. Poza piaskowcem magurskim pozostałe warstwy należy zaliczyć do utworów mało i średnio odpornych na niszczenie. Odporność na niszczenie jest zmienna w pewnych granicach ze względu na liczne różnorodne lepiszcze i zmienną ilość wkładek łupkowych. Piaskowce magurskie są bardzo cennym materiałem budowlanym. Rachowiec zbudowany jest z odpornego piaskowca magurskiego, wznosi się ponad wyraźnie zaznaczającą się powierzchnię, która składa się z szerokich do kilkudziesięciu metrów garbów o podobnej wysokości. Powierzchnia ta znajduje się na wysokości około 250 m ponad dnem dolin i jest rozcięta przez potoki - Roztokę, Czerna i Słanica.

BUDOWA MORFOLOGICZNA

W jednostce morfologicznej Zwardonia przeważa typowy widlasty układ grzbietów : od głównego wododzielnego i zarazem granicznego grzbietu o przebiegu wschód - zachód odchodzą prostopadle grzbiety boczne, oddzielone od siebie głębokimi V - kształtnymi dolinami.
Morfologia jest typowa dla polskich Beskidów. Profil wszystkich grzbietów charakteryzuje się odcinkami stromymi. Grzbiety górskie zabudowane ze skośnie ustawionych warstw skalnych mają charakter grzbietów monoklinalnych lub nawet grzbietów typu kuesty.
Mniej nachylone stoki, leżą często u podnóży stoków stromych, założone są na mniej odpornych piaskach lub bardzo często na łupkach.
W miejscach, gdzie mało odporne na niszczenie skały zajmują dużą powierzchnię, wykształciły się szerokie i głębokie doliny, a także przełęcze na grzbietach. Tam, gdzie skały te występują na niewielkiej powierzchni, doliny są wąskie, a grzbiety bardzo strome. Dużą rolę w uformowaniu tego obszaru odegrały uskoki tektoniczne, wzdłuż których wykształciły się niektóre doliny i przełęcze, w takich obszarach występują źródła mineralne, zasilane z głębokiego podłoża. W efekcie obszar ma typowo górskie cechy. Stoki grzbietów są strome, zwłaszcza w ich górnej części. Są na ogół monotonne i na długich odcinkach opadają jednostajnie. W dnach dolin występują terasy rzeczne położone kolejno coraz wyżej nad korytami potoków. Powstały one przez cykliczne wcinanie się rzek i potoków w dno doliny. Są to zatem pozostałości dawnego dna doliny, które jako miejsca płaskie wykorzystywane są przez osadnictwo.